Οκτωβρίου 14, 2025

Συνδεθείτε στον λογαριασμό σας

Όνομα χρήστη
Κωδικός
Να με θυμάσε

Πεζοπορική Διαδρομή "στο δρόμο του νερού..."

Ο Χάνδακας υπέφερε ανέκαθεν από έλλειψη νερού.
 
Την πόλη εξυπηρετούσαν πηγάδια, δεξαμενές για το βρόχινο νερό και κάποιες μικρές πηγές γύρω από την πόλη που διοχέτευαν νερό σε δημόσιες κρήνες. Οι κάτοικοι αναγκάζονταν να αγοράζουν από τους νερουλάδες το νερό από το πηγάδι του Κατσαμπά ή από τον ποταμό Καίρατο που όμως δεν ήταν ιδιαίτερα καθαρό. Μόνο κατά τον 16ο αι., όταν φάνηκε πια καθαρά η τουρκική απειλή, η Βενετία άρχισε να δείχνει ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την ύδρευση των αστικών κέντρων της Κρήτης, ώστε σε περίπτωση πολιορκίας να μην υπάρξει απόλυτη λειψυδρία. Κατασκευάστηκαν λοιπόν νέες δεξαμενές, δόθηκε διαταγή να επισκευαστούν οι παλιές και οι Βενετοί σκέφτηκαν να μεταφέρουν στο Χάνδακα νερό πηγών με υδραγωγείο φυσικής ροής.
 
Το 1626 ήρθε στην Κρήτη ο ανώτατος αξιωματούχος Φραγκίσκος Μοροζίνι αρχικά ως Δούκας το 1612 και ως γενικός προβλεπτής το 1625 (ο τελευταίος υπερασπιστής της Κρήτης, με το ίδιο όνομα, ήταν ανιψιός του).
Ο Μοροζίνι, διαβάζοντας μια έκθεση του Οrsini με περιγραφή του Γιούχτα, είδε ότι εκεί βρίσκονταν πολλές πηγές με καλά και υγιεινά νερά: πήγε ο ίδιος και βρήκε δύο πράγματα που ήταν τα θεμέλια του νέου υδραγωγείου: πολλές πήγες με άφθονα νερά που μπορούσαν να ενωθούν όλα μαζί στο Καρυδάκι και ότι ήταν υψηλότερα από την πόλη 120 γεωμετρικά βήματα, άρα μπορούσαν να διοχετεύσουν νερό στην πόλη. Παρά τις αντιρρήσεις συμβούλων και άλλων ειδικών (οι πηγές ήταν πολύ μακριά από την πόλη, το νερό ίσως χανόταν στην διαδρομή του, ότι ο χρόνος αποπεράτωσης ήταν μεγάλος και το κόστος υψηλότατο χωρίς βέβαιη επιτυχία) ο Μοροζίνι δεν πτοήθηκε. Όρισε πραγματογνώμονες, το πόρισμα των οποίων επιβεβαίωσε την άποψή του, και ξεκίνησε το έργο, αρχές Ιανουαρίου του 1627.
 
Οι εργασίες ξεκίνησαν με εντυπωσιακές ταχύτητες για να καλύψουν απόσταση 15,5 χιλιόμετρα μέχρι την κρήνη με τα Λιοντάρια, στο κέντρο της πόλης. Συνεργεία εργάζονταν για να κατασκευάσουν το κουτούτο (condotto)
που θα έρρεε το νερό και άλλα συνεργεία για να κατασκευάσουν τις υδατογέφυρες στο Καρυδάκι, στη Συλλαμο, στην πάνω Κνωσό, στις Τρεις Καμάρες, και χιλιάδες εργάτες λιθοξόοι και γλύπτες εργάζονταν στην πλατεία ετοιμάζοντας τα μάρμαρα, τα ανάγλυφα, τα λιοντάρια και το υπερφυσικό άγαλμα του Ποσειδώνα με την τρίαινα για τη γνωστή μας κρήνη. Το έργο τελείωσε μέσα σε 15 μήνες, πραγματικά σε χρόνο ρεκόρ. Η γραμμή που ακολουθούσε ο υδαταγωγός ξεκινούσε από την πηγή στα "Πελεκητά", έπαιρνε το νερό της πηγής Αγίου Ιωάννη του Μυριστή και προχωρούσε στην αριστερή πλευρά του ποταμού Κατσαμπά/ Καίρατου. Το νερό της μονής Καρυδάκι περνούσε την υδατογέφυρα και ενωνόταν με τον κεντρικό υδαταγωγό, περνούσε τις υδατογέφυρες στην Σίλαμο και στη Φορτέτσα και έφτανε στην τάφρο του φρουρίου." (αποσπάσματα από το βιβλίο του Σ. Σπανάκη "Η ύδρευση του Ηρακλείου")
 
Σε αυτά τα μονοπάτια βαδίσαμε το Σάββατο 16 / 04 / 2022, από την Πηγή των Πελεκητών, μέσα στο κνωσανό φαράγγι με την πλούσια χλωρίδα, τον ποταμό Καίρατο, είδαμε την ερειπωμένη Μονή της Παναγίας στη θέση "Καρυδάκι", μιας γυναικείας μονής του 13ου αι. που όταν κατασκευάστηκε το υδραγωγείο ο Μοροζίνι διέταξε να εκκενωθεί, όπως και ο γύρω οικισμός, θεσπίζοντας πολύ αυστηρούς νόμους σχετικά με όποιον προκαλούσε οποιαδήποτε βλάβη στο υδραγωγείο ή στις πηγές, απαγόρευσε την οποιαδήποτε καλλιέργεια στα 10 βήματα από τις γέφυρες και όρισε υπεύθυνους υπαλλήλους με ισόβια ανάθεση για την συντήρηση των γεφυρών.
 
Περάσαμε δίπλα στην υδατογέφυρα του Μοροζίνι, περπατήσαμε στα μονοπάτια του βουνού και κάναμε μία στάση στο σύγχρονο εκκλησάκι των Αγίων Αποστόλων.
 
Σύντομα φτάσαμε ως την υδατογέφυρα στα Σπήλια, που κατασκευάστηκε αργότερα στα χρόνια της αιγύπτιοκρατίας (1830-40) στην Κρήτη, υπολογίζεται ότι κατασκευάστηκε ανάμεσα στο 1835-1839 στα χρόνια του Μουσταφά Πασά του Γκιριτλί (Κρητικού), στην οποία διοχετεύτηκε επιπλέον νερό και από την πηγή Φουντάνα, ανάμεσα στο σημερινό Σκαλάνι και τους Κουνάβους.
 
Πανέμορφη πορεία μέσα στη φύση και στην ιστορία του τόπου μας με πολύ όμορφη παρέα στην οποία με χαρά είδαμε και πολλά παιδιά να συμμετέχουν.
 
Έρχονται και άλλες μικρές αποδράσεις...
Π.Σ. Κνωσού/ Π.Σ. Αγ.Ιωάννη
 
 
 
Κείμενο:
Μάρα Παναγιωτάκη.
Πρόεδρος Π.Σ. Κνωσού
© 2021 Aigiannis. Με την επιφύλαξη παντός δικαιώματος. Designed By